Brood en spelen, panem et circenses.
vrijdag 3 september 2021
Er is altijd een spanningsveld tussen de kleine groep mensen, die het voor het zeggen hebben en de overgrote groep, die minder in te brengen heeft. Soms, in sommige landen vaker, lopen de spanningen zo hoog op dat het tot een uitbarsting komt.
Aan de personen, die aan het bewind zijn in een land is er alles aan gelegen zo’n uitbarsting te voorkomen. Dat beleid wordt zelfs in de meest dictatoriaal bestuurde landen uitgevoerd. Maar hoe hou je de rust in de tent zonder keiharde repressie, onderdrukking?
De Romeinse keizers hadden door hoe ze hun onderdanen onderdanig konden houden. In het oude Griekenland werden al sportwedstrijden gehouden; het motief was de sportiviteit te bevorderen, in dat land zijn de Olympische spelen ontstaan. Sportbeoefening, grote spektakels in de arena’s zoals gevechten van gladiatoren en wagenrennen waren volksvermaak, waarmee de Romeinen het volk, veelal de plebejers (hier komt ons woord plebs vandaan) geplezierd werden. En verder zorgden de keizers er voor, dat zijn onderdanen genoeg te eten hadden, zelfs door gratis graan uit te delen. Daarom is "brood en spelen" in het Latijn: Panes et circenses een uitdrukking die slaat op de praktijk om de gunst van het volk te winnen door oppervlakkige behoeften van het volk te lenigen, namelijk eten en vermaak. Voor het eerst werd die uitdrukking gebezigd door Juvenalis. Later werd dit ook in Spanje genoemd: Brood en stierengevechten.
Er is veel te doen over het al dan niet door laten gaan van de races op Zandvoort en over evenementen als festivals. Er moest zelfs een rechter aan te pas komen. Hoewel bezoekers van de races en festivals er wel hun beurs voor moeten trekken vraag ik mij af, wat er was gebeurd, als de races door de rechter verboden waren. Dan zou je twee groepen in de samenleving tegen elkaar in het harnas jagen.
In onze maatschappij zijn er basisbehoeften, die iedereen niet kan missen. Onderdak, eten, drinken. Toch zie ik intermenselijk contact als een belangrijke behoefte. En behoefte aan spirituele en culturele zaken. We hebben dat gezien toen in coronatijd waar de meeste kerken niet of nauwelijks open waren, toch een paar behoudende kerken de aanbevelingen (geen expliciete wetten!) aan hun laars lapten door wel met een volledige bezetting diensten te houden. Velen, die hevig verlangden naar een theatervoorstelling of een festival moesten dit helemaal door wettelijke maatregelen ontberen.
Als intermenselijk contact er niet is valt de samenleving op zijn gat. Dit werd heel pijnlijk duidelijk, toen er geen bezoek meer mogelijk was aan familie en vrienden in verpleegtehuizen, toen kregen we door hoe belangrijk het is elkaar te ontmoeten.
Ontmoetingen gebeuren op grotere schaal, denk aan de eerder genoemde evenementen en bijeenkomsten. Het is een psychische behoefte; ook in het klein doet die zich gelden.
Brood en spelen zou je nu kunnen vertalen door een bezoek aan een restaurant waar een leuke band speelt. Daar heb je contact met je dierbaren op een informele manier.
Het is de vraag hoe dit alles in de komende maanden gaat. Worden de ingezette versoepelingen maximaal of worden ze juist teruggedraaid, omdat een relatief kleine groep zich niet aan de afspraken houdt? Wat zou dat jammer zijn. Iedereen heeft behoefte na deze anderhalf jaar om terug te gaan naar het oude normaal. Ik denk dat de mogelijkheid voor contact tussen mensen onderling dan centraal moet staan. Basisbehoeften, wat die zijn moet iedereen voor zich zelf bepalen. Wat de een belangrijk vindt is voor een ander hooguit bijzaak. Volgens mij zal het op waarde schatten van primaire behoeften heel lastig worden…
geplaatst door Aktivo1 - 2429 keer gelezen
Vorige berichten
Wat doen we met Kerst?
Wat gaan jullie doen jullie met de Kerstdagen? Dat is een vraag die ieder jaar rond deze tijd terugkomt. Mijn oudste zoon heeft al jaren weinig met Kerstmis vieren in familieverband. Het liefst zit hij samen met zijn vrouw thuis bij zijn eigen kerstboom. Kan hij in alle rust het afgelopen jaar de revue laten passeren. Ze werken allebei fulltime, hebben een druk leven en nu ook een zoontje van 1,5 jaar oud, dus dat snap ik wel. Prima, zeg ik dan, Fijne Kerstdagen.
Eigenlijk heb ik zelf ook niet veel met die hype rond de Kerstdagen. Dat komt door alle reclames over de hele vracht aan luxe gerechten, die je volgens de supermarkt op tafel moet zetten. Ze laten vaak een lange tafel zien, waar alles feestelijk op is uitgestald Daar zitten dan minstens 8 vrolijke mensen aan, die dit allemaal gaan consumeren. Soms wordt er nog een stoel aangeschoven voor een eenzame buurman of buurvrouw die ze hebben uitgenodigd. Kijk toch vooral goed hoe gastvrij en sociaal deze familie is. als deze extra dinergast dankbaar binnen komt
Er is haast niet aan te ontkomen, want deze reclame wordt minstens nog twee weken herhaald. Ik kan me zo goed voorstellen dat mensen die op deze dagen alleen zijn helemaal geen zin hebben om daar naar te kijken. Dit heeft meer te maken met de verkoop van al die dure gerechten dan sociaal gedrag, want daarna toont de supermarkt trots alle heerlijke gerechten en wat het kost. Ik vraag me toch af of dit nou zo nodig is. Via hun eigen folder kan je toch ook een goede kerstmaaltijd samenstellen. Waarom moet dat per se zo uitgebreid?
Hangt de gezelligheid dan af van hoe feestelijk gedekt de tafel en het natafelen is? Ik heb van de week bij mijn zoon en zijn vrouw een eenvoudige, maar smakelijke maaltijd gegeten en rustig met ze bijgepraat. Last but not least, daarna zittend op de grond tussen het speelgoed, heerlijk met mijn kleinzoon gespeeld. Is me oneindig veel meer waard dan al die poespas...
Achterland
'En pap, nog wat gescoord de laatste tijd?'
Ik hoor jullie denken, wat is dat voor ordinair kroost, maar wij hebben zo ons gezinsgevoel voor humor, dat niet door iedereen begrepen, laat staan gewaardeerd wordt en dat houden we graag zo. Zo vader, zo kroost.
'Nou jongens', mijn dochter vindt dat o.k., 'toevallig werd ik laatst om half drie wakker', dat 'toevallig' klopt niet maar o.k., 'en dat was níet in mijn eigen bed.'
Er klonk instemmend geluid, als in: nou, niks bijzonders toch? Leuk! Vertel! Het was pas toen ik over dat kunstgebit begon, dat ze begonnen te steigeren als in: willen wij dit horen?
'Ja jongens, willen jullie het nu horen of niet?' In veel gremia misschien een retorische beleefdheidsvraag die direct en volmondig met ja wordt beantwoord, zo niet in wat er nog over is van mijn gezin. Dus ik hield stand en zei: 'In mijn tijd was het nog volstrekt normaal om, als je een slecht gebit had, rond je dertigste preventief een kunstgebit te nemen om van het gedoe af te zijn.'
'Nou ja pap', zei mijn zoon, 'kan ook voordelen hebben', waarop zijn dochter, mijn kleindochter zei dat hij dat niet kon maken, waarop hij weer zei, dat ze niet zo woke moest doen. Tijd om in te grijpen.
'Jongens, ik snap de gevoeligheid, maar ik moet jullie teleurstellen, die is tijdloos. Er zijn altijd altijd mensen die iets vinden van wat een ander zegt of denkt. En overigens ging het gebit pas na het zingen de kerk uit.'
Ik liet maar achterwege dat ik me best wat kon voorstellen bij de foute opmerking van mijn zoon. Ik houd van mijn achterland, maar verlang naar mijn voorland.
Kerstmarkt : Mensen bekijken en horen even over de grens
Toen ik een gratis bustochtje in de schoot geworpen kreeg ging het allemaal net ietsje anders dan gepland. Op zaterdag 29 november stond ik om half 8 ’s ochtends klaar voor een bus, die mij naar Oberhausen zou brengen, voor de kerstmarkt. Door een miscommunicatie van de reisorganisatrice met de buschauffeur kwam het vervoer bijna twee en een half uur later.
De rit verliep verder perfect, op een paar keer “Stau” na. Vond het wel apart dat de info in de bus in het Nederlands en Turks gedeeld werd… Bij aankomst in Oberhausen kregen we allemaal een envelopje met een kerstkaart, en daarin € 10,- als goedmakertje voor de vertraging.
Een kerstmarkt is leuk maar niet om er een halve dag te vertoeven. Na de koffie met apfelstrudel (daar was ik om een uur echt aan toe!) wandelde ik via een megagroot reuzenrad, een sneeuwrodelbaan voor kinderen en de Eiswelt naar het winkelcentrum Westfield Centro, het grootste winkelcentrum van Duitsland. Bedoeling is natuurlijk dat je daar naar toe gaat om te shoppen; maar ik koos voor het inademen van de sfeer. Ik vond een plekje op een uiterst comfortabele bank op de eerste etage Van daaruit had ik prima zicht op de benedenetage en vooral op alle passanten. Vaak hoorde ik Nederlands spreken om mij heen, voelde me niet echt als in “Die Heimat”.
Maar het is dus wel genieten van de mensenstroom die op gelijke hoogte en zes meter lager langs schuifelde, Ik had niet de indruk dat iedereen er gericht op zoek was naar iets speciaals, een koopje (?). Toch zeulden velen goed gevulde tassen met zich mee. Het geheel deed Amerikaans aan, en het herinnerde aan mijn bezoek aan Californië begin december 2010, waar ik in zo’n winkelcentrum overspoeld werd door kerstklanken. De sfeer was er vandaag prettiger dan in Hoog Catharijne in Utrecht.
Wat zou al die mensen bewogen hebben hun zaterdag daar door te brengen? Ik zag veel stelletjes en complete gezinnen op zoek, ja, naar wat? Leuk is dat het gezelschap links en rechts van mij op de bank niet steeds hetzelfde was. Een paar Hollanders, een Duits echtpaar. Ik begon trek te krijgen in de glühwein, die zou ik in de kerstmarkt zou moeten scoren. Ik genoot van het mensen bekijken, in dat opzicht kwam ik in het winkelcentrum ruimschoots aan mijn trekken, mijn tong wilde ook aan zijn trekken komen
Naast mij namen twee jonge dames plaats met een leuke doosje met de tekst “Cookie Couture” Nu weet ik wel wat Haute couture voorstelt, maar een Cookie Couture? (ik haat Cookies op internet). Een van beiden opende het doosje, er zat een chocolade brownie - koekje in en bij gebrek aan bestek hapten ze beiden om beurten een stuk van deze lekkernij af.
In elk geval motiveerde mij dit om nogmaals naar de kerstmarkt te gaan om aan de verlangens van mijn inwendige mens enigszins tegemoet te komen. Zoals gezegd gedaan, eerst een glas glühwein, heerlijk warm, en als alternatieve maaltijd een bak gepofte krieltjes met saus. Zo kon met een gevulde maag de terugrit een aanvang nemen. Die verliep zonder horten en stoten, tenminste? Omdat de roots van zowel de chauffeur als een deel van de inzittenden kennelijk in Turkije lagen was de muziek van de intercom deels op deze cultuur afgestemd, in plaats van de overbekende Merry Christmas en Jingle Bells songs.
Enkele dames werden door deze muziek geïnspireerd om te bewegen; zij begonnen in het bovenste deel van de bus op het gangpad te dansen. Dat kon de chauffeur niet waarderen, vanwege de gevaren die dit met zich meebrengt in een rijdende bus op de snelweg. Hij moest derhalve deze lady’s even tot de orde roepen.
Ik vond het een grappige dag, die toch wat anders verliep dan ik eerst had gedacht. Hierdoor heb ik met twee cultuuruitingen kennis kunnen maken. Ik had als het ware een date met de Duitse kerstsfeer en de manier, waarop mijn medelanders zich kunnen vermaken. En aan het begin van de dag heb ik geleerd dat er niets mis is met een beetje geduld uitoefenen, mij te laten verrassen en aan te passen aan de omstandigheden.
Op Things2share probeer ik nog wat beelden van deze dag te plaatsen.