Plaatsvervangend lijden is iets anders dan plaatsvervangend rouwen

Het is haast griezelig, wat bijna drie weken inactiviteit met een mens kan doen. Of zou het de leeftijd zijn? Dat lichaam en geest maar al te graag omschakelen van ‘wandelen is nuttig en noodzakelijk’ naar ‘wandelen is nuttig noch noodzakelijk’? Ik ging vanaf m’n knalblauwe bank via internet op zoek naar ‘geluk’ en kreeg tweehonderdvijftig producten... Kom op, het is lente; trek wandelschoenen aan en ga naar buiten!

Je bent de zwerver in je eigen taal.
Je stem spreekt in de nacht en ik val.
Je bent de vrijer van de verre wouden.

We zaten gevieren op een bankje aan de rand van het bos; aten boterhammen, krentenbollen en appelmoes muffins. We praatten wat. De wandelaar op het ene hoekje van de bank verdedigde haar vriendin, die voor duizend euro wijn had gekocht en die nu bonnetjes moest overleggen bij de bank. Stel je voor, zij, bónnetjes! De kalme man tussen haar en mij had zojuist een halve hectare boerenland gekocht, zodat de boer kon blijven boeren. Nee, hij had niet nagedacht over zijn mogelijke aandeel in de opbrengst van dat land. De man op het andere hoekje van de bank had onlangs een nieuwe auto gekocht en deels cash betaald. En ik? Ik wilde misschien zo’n rugzak kopen als de wandelaar had die tegenover ons bankje in het gras zat. Waterdicht, grote vulopening, stabiele bodem. Ooit, wanneer mijn huidige wandelrugzak versleten zou zijn.

En de droom ruikt immers naar het slijk van de aarde.

Gewoon een bankje met wandelaars, mensen met geen andere gemeenschappelijke noemer dan via dezelfde site ingeschreven staan voor dezelfde wandeling. Vanwege de gemeenschappelijke noemer van de leden van deze datingsite maak ik er een relatie keuzetest van: Wie van de mensen op dat bankje zou, hun sekse buiten beschouwing gelaten, wat jou betreft doorgaan naar de volgende ronde? Met wie voel jij je verwant; wie zou een mogelijk toekomstige levensgezel kunnen zijn? Toevallig weet ik dat de vrouw die ooit een nieuwe wandelrugzak zou willen kopen, de volgende dag al op zoek is gegaan: ze heeft haar boodschappen rugtas versleten verklaard. Ze wil het wel uitleggen, hoor - maar dat zal haar geloofwaardigheid niet verbeteren…

Het was haar gezicht dat in de diepe nerven
naar voren schoof. Ik draaide me vlug om,
maar ze had de woorden heks, heks al gelispeld.

Wie de wereld wil verbeteren, kan ook al het haar/hem onwelgevallige tot slecht verklaren en uit haar/zijn leven verwijderen, of het nu ideeën, gewoonten, mensen, spullen of woorden zijn. Neem nou het woord ‘liefde’, veelvuldig gebruikt om een verhaal sluitend te maken. Maar wie kan over de zelf gevoelde liefde vertellen zonder het woordje ‘pijn’? Ik stel dan ook voor, alle doktersromans (enzo) aan te passen en het woord 'liefde' om te zetten in een neutrale omschrijving, zodat niemand pijn hoeft te voelen bij het lezen.
Eh. Ik hoop nog steeds dat het weer overgaat. Dat het onderscheid tussen feitelijk en fictief weer wordt gezien. Dat een boek een boek kan zijn, een gedicht een gedicht, zwart een kleur. En dat verbeeldingskracht weer een deugd is die de wereld een beetje mooier kan maken.

Tekens worden steeds zachter, kruipen de huid in en
vallen in de oude sporen. Soms kan ik ze verstaan.

Onlangs gelezen, in het blad Onze Taal: ‘... Die nadruk op negatieve gevoelens bij mens en dier kunnen we verklaren uit de evolutietheorie. Het is voor het overleven van de soort belangrijker om te laten weten dat er een roofdier aan komt dan om te wijzen op een mooie bloem.’ Oh well. Jij kunt het dus niet helpen. Ik trouwens ook niet - al zie ik een datingsite meer als een grasperk vol madeliefjes dan als een strijd-perk…

(De cursieve teksten komen uit de bundel ‘Het nachtland / De knotwilg’ van Albertina Soepboer.)

Lijkt me trouwens een prachtig thema om verder uit te diepen; ik zal hier een kleine poging doen. Niet in de laatste plaats omdat ik daar zelf altijd zo’n moeite mee heb gehad. Dat is wel een voordeel van het ouder worden; ik heb geleerd liefdevoller “nee” te zeggen zowel binnen romantische liefdesrelaties als bij de andere vormen van liefde. Soms val ik nog wel eens terug in mijn oude gewoonte, maar ik herken deze valkuil nu wat sneller.

Het gaat natuurlijk om het aangeven van je grenzen. Historisch gezien hebben vrouwen daar in een relatie altijd meer moeite mee gehad dan mannen. Vrouwen zijn van nature gewend uit te dijen…mee te geven…plaats te maken. Het fysieke vermogen tot zwangerschap is hiervan een verschijningsvorm.

Laat ik beginnen met het onderwerp “daten”. In dat beginstadium zal er nog geen liefde aanwezig zijn; je moet elkaar immers nog leren kennen? Dan zijn vrouwen er over het algemeen zelfs beter in dan mannen om “nee” te zeggen. Ik besef dat ik me op glad ijs begeef door zo te generaliseren want uiteraard zijn er uitzonderingen.
Maar zodra er genegenheid of zelfs liefde is gegroeid wordt het een ander verhaal. De grenzen lijken dan wel erg flexibel te zijn. Dat is uiteraard ook het mooie van de liefde: je gunt de ander immers de wereld?

Is het zo erg dan als je moeite hebt met “nee” zeggen binnen een liefdesrelatie?
Dat kan het zeker worden. De liefde kan dan zelfs omslaan in frustratie of boosheid. Je kunt je slachtoffer gaan voelen en de ander er de schuld van geven terwijl je hem of haar zelf teveel de ruimte hebt gegeven. Zo kan een relatie bergafwaarts gaan terwijl dat misschien helemaal niet nodig is. Nee zeggen in de liefde, in alle eerlijkheid aangeven waar je grenzen liggen. Communiceren met elkaar over het belang van het eventueel oprekken van sommige grenzen. Want ook dat is mogelijk.
Toen mijn tweede partner en grote liefde stervende was had ik niet gedacht dat ik hem tot aan het einde thuis zou kunnen verzorgen. Het leek me te zwaar, te emotioneel ook. Een jaar eerder had ik al een burn-out gehad waardoor er een korte tijd van respijtzorg werd ingeschakeld. Hij werd tijdelijk opgenomen in een verzorgingstehuis en zo kon ik even op adem komen.
Maar toen de palliatieve fase was aangebroken kreeg ik van mijn werkgever een mooie regeling mee en kon daardoor vervroegd met pensioen. Zou dat wel goed gaan vroeg ik me af. Juist door de mooie balans tussen werken en privé had ik het al die jaren volgehouden. Niemand weet hoever zijn of haar draagkracht reikt voordat de grens daar is. Bovendien zijn er zoveel facetten en varianten in een palliatieve fase. Ook hangt veel af van de relatie en van het karakter van de partner of het vol te houden is. Dankbaar was ik voor de hulp die de huisarts mij bood samen met de thuiszorg. Een hooglaagbed werd besteld, en indien nodig kon de nachtzorg bij hem waken. De allerlaatste nacht zat zijn zoon naast hem tot in de vroege ochtend. Hierdoor kon ik de dag weer aan…wat achteraf zijn laatste dag zou worden. Wat een geschenk om dit voor mijn liefste te mogen en kunnen doen. Bij hem zijn totdat hij de laatste adem uitblies.
Zo dankbaar ben ik dat ik tijdens de cruciale fase geen nee heb hoeven zeggen. Ook hier praat ik weer over een geschenk; het leven is net als de liefde immers niet maakbaar.
Ook niet als je nee hebt leren zeggen.

Het leven is een stuk gezelliger met wat hartelijkheid. Daarom is het soms nodig om weleens "Nee" te durven zeggen tegen mensen in mijn directe omgeving. Dat zeg ik alleen tegen die personen die me wel weten te vinden als ze me ergens voor nodig hebben, maar waar ik verder weinig of niks van hoor.

Op deze datingsite durf ik ook "Nee te zeggen" tegen 50plusleden, die overduidelijk veel teveel met zichzelf bezig zijn. Huh...Is dat dan ook niet erg onaardig van mij? Inderdaad, dat is niet aardig van mij, helaas soms wel nodig. Belangstelling tonen voor de ander is fijn, niet alleen om sociaal bezig te zijn, maar het is ook een vorm van hartelijkheid naar elkaar. Er zijn op deze datingsite zowel mannen, als vrouwen, die denken met een interesseberichtje, gevolgd door een date-afspraak, klaar te zijn met belangstelling tonen. De rest komt wel bij de eerste date.

Echter, de datum van de eerste ontmoeting is soms wel meer dan een week later. Ik voel dan ook de noodzaak om twee dagen voor die tijd hem een reminder te sturen. Gaat onze afspraak nog door? Als ik hem in een eerder stadium al een keer gebeld heb om wat meer informatie te krijgen over wat in zijn profiel staat, of gewoon om zijn stem een keer te horen, dan is die reminder evengoed nog best vaak nodig. We zijn beiden nog online geweest, te zien aan het groene poppetje bij de naam in de 50plus mailbox, maar verder blijft het ijzing wekkend stil.

Ik heb zelf nog het initiatief genomen om in de tijd tot de afspraak zijn 06 nr aan hem te vragen en hem een keer te bellen. Verdere actie is nu aan hem, denk ik dan. Waar blijft zijn belangstelling? Als ik zie dat beide vinkjes blauw zijn geworden ten teken dat hij mijn bericht over het wel of niet doorgaan van deze date allang gelezen heeft, maar er geen antwoord meer van hem komt op dezelfde dag, heb ik vaak geen zin meer in de ontmoeting. De volgende morgen zeg ik dan de afspraak af.

Daar wordt vaak dan weer WEL snel op gereageerd. Ik had het te druk om te antwoorden, is dan het excuus. Hoezo te druk(?), denk ik dan, hij had toch wel de tijd genomen om mijn reminder te lezen? Een simpel antwoord in EEN zin, iets van : "natuurlijk gaat onze afspraak door, ik zie ernaar uit", had volstaan. Dat bedoel ik dus met voldoende belangstelling tonen en wat hartelijkheid laten zien.

Een date is geen lopende bandwerk, daar mag best aandacht en zorg aan besteed worden, ook in de periode voor de daadwerkelijk ontmoeting. Als een bevestigend antwoord, nadat hij mijn reminder gelezen heeft, (blauwe vinkjes) erg lang uitblijft, denk ik : nu hoeft het voor mij niet meer. Ik voorkom daarmee wellicht ook dat hij niet eens komt opdagen. Ik wens hem nog wel netjes in mijn afzegbericht veel succes met daten verder...